وبلاگ
10 مرحله پیمانکاری تا بهره برداری بیمارستان
ساخت یک بیمارستان مدرن، تنها یک پروژه ساختمانی نیست؛ بلکه مجموعهای پیچیده از مراحل قانونی، فنی، معماری، تأسیساتی و مدیریتی است که باید با دقت و هماهنگی کامل اجرا شوند. مسیر پیمانکاری تا بهره برداری بیمارستان زنجیرهای از اقدامات بههمپیوسته است که از عقد قرارداد آغاز شده و تا تجهیز کامل و پذیرش نخستین بیمار ادامه پیدا میکند.
فهرست محتوا
Toggleشرکت انبوهسازی جهان پیکر صبا بهعنوان یکی از فعالان برجسته در حوزه پیمانکاری ساختمان، انبوه سازی و پروژههای بزرگ درمانی، توانسته است تجربهای ارزشمند در اجرای چنین پروژههایی کسب کند و الگویی مطمئن برای کارفرمایان و سرمایهگذاران ارائه دهد.

۱. مطالعات امکانسنجی و برنامهریزی اولیه
اولین گام در پروژههای بیمارستانی، تدوین یک طرح امکانسنجی جامع است. این مرحله به سرمایهگذار نشان میدهد که آیا پروژه از لحاظ اقتصادی، فنی و اجتماعی توجیهپذیر است یا خیر.
- تحلیل بازار درمانی: بررسی جمعیت منطقه، تعداد بیماران بالقوه، کمبود تختهای بیمارستانی و ظرفیت مراکز درمانی موجود.
- محاسبه هزینههای اولیه: خرید زمین، طراحی، ساخت، تأسیسات، تجهیزات پزشکی و مبلمان.
- برآورد درآمد و بازگشت سرمایه: تعیین تعرفههای خدمات، درآمد بخشهای ویژه مانند ICU یا جراحی، و تخمین دوره بازگشت سرمایه.
- انتخاب مقیاس پروژه : تصمیمگیری در مورد بیمارستان تخصصی یا عمومی، تعداد تختها و خدمات ارائهشده.
این بخش در بسیاری از موارد بهعنوان “طرح توجیهی احداث بیمارستان” شناخته میشود و اساس اخذ مجوزهای بعدی خواهد بود.
۲. اخذ مجوزها و الزامات قانونی
هیچ پروژه بیمارستانی بدون مجوزهای وزارت بهداشت و سایر نهادهای ذیربط آغاز نمیشود. در این مرحله کارفرما یا پیمانکار باید مسیر اداری و قانونی را طی کند:
- دریافت موافقت اصولی از وزارت بهداشت.
- بررسی مقررات شهری و کاربری زمین از سوی شهرداری.
- رعایت آییننامههای بهداشت محیط، ایمنی آتشنشانی و الزامات انرژی.
- تهیه مدارک برای شرایط تاسیس درمانگاه یا بیمارستان.
این بخش معمولاً زمانبر است اما زیربنای قانونی پروژه محسوب میشود.
۳. انتخاب روش پیمانکاری تا بهره برداری بیمارستان
پس از نهایی شدن طرح و مجوزها، نوبت به انتخاب پیمانکار و نوع قرارداد میرسد. در تمامی مراحل پروژه پیمانکاری تا بهره برداری بیمارستان، انتخاب صحیح روش پیمان بسیار حیاتی است:
- پیمان مدیریت (CM): مناسب برای پروژههایی که کارفرما تمایل به مدیریت مستقیم دارد.
- پیمان EPC یا کلید در دست: پیمانکار مسئول طراحی، اجرا و تحویل کامل پروژه است. این روش در بیمارستانسازی رایجتر است زیرا کارفرما دغدغه هماهنگی مراحل متعدد را ندارد.
- مشارکت در ساخت: در مواردی که سرمایهگذار و پیمانکار هر دو در سود و زیان پروژه شریک هستند.
در این قرارداد باید مفاد دقیق شامل مبلغ، مدت اجرا، تأمین مصالح، ضمانتها و نحوه پرداخت صورت وضعیت پیمانکاری درج شود.
۴. طراحی معماری و مهندسی
طراحی بیمارستان فرآیندی بسیار حساس است. هر خط در نقشه میتواند تأثیری مستقیم بر کیفیت خدمات درمانی و تجربه بیماران داشته باشد.

طراحی معماری بیمارستان تنها به چیدمان فضاها ختم نمیشود، بلکه باید بهگونهای انجام گیرد که پاسخگوی جریانهای پیچیده درمانی، رفتوآمد بیماران، کارکنان و همراهان باشد. یکی از اصول کلیدی در این حوزه، طراحی مسیرهای مجزا برای بیماران عفونی، بیماران عادی و کارکنان است تا احتمال انتقال بیماری کاهش یابد. در همین راستا، بسیاری از پروژههای مدرن بیمارستانسازی از مفهوم «گردش کار بهداشتی پیروی میکنند که باعث میشود فضاهای تمیز و آلوده هرگز با هم تداخل نکنند.
از منظر معماری، بهرهگیری از نور طبیعی و طراحی نما با بهترین متریال برای نمای بیمارستان، علاوه بر زیبایی، در کاهش مصرف انرژی و افزایش آرامش بیماران نقش بسزایی دارد. به عنوان مثال، استفاده از نمای کامپوزیت آنتیباکتریال یا سنگهای مقاوم در برابر شستوشوی مکرر، هم از نظر دوام و هم بهداشت کاملاً توصیه میشود.
در بخش تأسیسات، طراحی سیستمهای هوشمند مدیریت انرژی (BMS) اهمیت زیادی دارد؛ چرا که مصرف انرژی در بیمارستانها بسیار بالاست. همچنین سیستم تهویه مطبوع باید بهگونهای طراحی شود که بتواند هوای بخشهای حیاتی مانند ICU و اتاق عمل را کاملاً استریل نگه دارد.
۵. عملیات اجرایی و ساخت
مرحله اجرا همان جایی است که رویای طراحی به واقعیت تبدیل میشود. این بخش خود شامل چند فاز مهم است:
- آمادهسازی زمین و خاکبرداری.
- اجرای اسکلت فلزی یا بتنی بر اساس محاسبات سازهای.
- نصب تأسیسات مکانیکی و برقی.
- اجرای دیوارچینی، کفسازی، سقف کاذب و نازککاری.
- محوطهسازی و ایجاد پارکینگ، فضای سبز و دسترسیهای اورژانس.
نظارت دقیق مهندسین مشاور در این بخش حیاتی است، زیرا کوچکترین اشتباه در اجرا میتواند هزینههای گزافی در مرحله بهرهبرداری ایجاد کند.
۶. کنترل کیفیت و مدیریت مالی
اجرای پروژههای بیمارستانی بدون مدیریت مالی و کنترل کیفیت امکانپذیر نیست.
- تهیه و بررسی منظم صورت وضعیت پیمانکاری برای کنترل پیشرفت پروژه.
- اعمال استانداردهای ISO در مدیریت کیفیت.
- نظارت بر رعایت استاندارد عمر مفید بیمارستانها که معمولاً بین ۵۰ تا ۷۰ سال پیشبینی میشود.
- استفاده از تکنیکهای BIM (مدلسازی اطلاعات ساختمان) برای پیشگیری از تداخلات طراحی و اجرا.

۷. تجهیز بیمارستان و آمادهسازی برای بهرهبرداری
پس از تکمیل ساختمان، نوبت به تجهیز میرسد. این بخش هم از نظر مالی سنگین است و هم از نظر فنی حساس.
- خرید و نصب تجهیزات پزشکی (MRI، CT Scan، دستگاههای جراحی)
- تجهیز بخشهای عمومی شامل اورژانس، ICU، آزمایشگاهها و داروخانه.
- نصب مبلمان بیمارستانی شامل تختهای استاندارد، صندلیهای همراه و تجهیزات رفاهی.
- آموزش پرسنل برای استفاده صحیح از تجهیزات.
در این مرحله شرکتهای پیمانکاری متخصص معمولاً با تأمینکنندگان جهانی همکاری میکنند.
مرحله تجهیز، نقطهای است که کیفیت نهایی بیمارستان بهطور مستقیم مشخص میشود. در این فاز، نهتنها خرید دستگاهها بلکه انتخاب صحیح برند، خدمات پس از فروش و استاندارد بودن تجهیزات اهمیت دارد. بسیاری از پیمانکاران باتجربه، فرایند خرید را از طریق مناقصههای بینالمللی یا همکاری با شرکتهای معتبر انجام میدهند تا بهترین نسبت کیفیت به قیمت حاصل شود.
یکی دیگر از نکات مهم، نصب و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی است. برای مثال، دستگاههای پیشرفتهای مانند MRI یا CT Scan نیازمند اتاقهایی با عایقکاری خاص در برابر میدان مغناطیسی هستند. همچنین تجهیزات اتاق عمل باید طبق استانداردهای بینالمللی نصب شوند تا در زمان بهرهبرداری هیچ خطری برای بیماران و پرسنل ایجاد نشود.
از سوی دیگر، بیمارستانهای مدرن به سمت هوشمندسازی پیش میروند. استفاده از سیستمهای مانیتورینگ مرکزی، رباتهای حمل دارو، و حتی سامانههای تلهمدیسین (پزشکی از راه دور) بخشی از تجهیزاتی است که آینده بیمارستانسازی را شکل میدهد. علاوه بر این، آموزش کادر درمان برای کار با این تجهیزات اهمیت ویژهای دارد. در غیر این صورت، حتی پیشرفتهترین ابزارها نیز بدون بهرهوری خواهند ماند.
به طور کلی، تجهیز و آمادهسازی بیمارستان مرحلهای است که نیازمند دقت مهندسی، مدیریت مالی و همکاری نزدیک میان پیمانکار، کارفرما و وزارت بهداشت است تا فرایند پیمانکاری تا بهره برداری بیمارستان بهطور کامل و موفقیتآمیز به سرانجام برسد.
۸. راهاندازی آزمایشی و آموزش نیروی انسانی
پیش از بهرهبرداری رسمی، بیمارستان باید بهصورت آزمایشی فعال شود تا نواقص احتمالی شناسایی گردد.
- تست سیستمهای تأسیساتی: برق، تهویه، آب و گازهای طبی.
- شبیهسازی بحرانها مانند آتشسوزی یا قطعی برق.
- آموزش کادر پرستاری، پزشکان و کارکنان خدماتی.
- بررسی عملکرد سیستم HIS (سیستم اطلاعات بیمارستانی).
۹. بهرهبرداری رسمی و تحویل به کارفرما
با رفع ایرادات و تأیید وزارت بهداشت، بیمارستان آماده بهرهبرداری رسمی میشود. در این مرحله:
- بخش اورژانس بهعنوان اولین نقطه پذیرش بیماران آغاز به کار میکند.
- خدمات درمانی عمومی و تخصصی طبق مجوزها فعال میشوند.
- مدیریت بیمارستان فرآیند نگهداری و تعمیرات را آغاز میکند تا عمر مفید پروژه تضمین گردد.
- در صورت لزوم، همکاریهای بعدی با پیمانکار برای بازسازی بیمارستان از طراحی تا اجرا ادامه مییابد.
۱۰. چالشها و ملاحظات اجرایی در پیمانکاری تا بهره برداری بیمارستان
در مسیر اجرای چنین پروژهای از پیمانکاری تا بهره برداری بیمارستان چالشهای متعددی وجود دارد که تنها پیمانکاران حرفهای میتوانند از پس آن برآیند:
- افزایش هزینهها به دلیل نوسانات بازار مصالح.
- هماهنگی چندین پیمانکار جزء و تأمینکنندگان.
- رعایت سختگیرانه الزامات بهداشتی و ایمنی.
- تأمین مالی و نقدینگی کافی برای خرید تجهیزات گرانقیمت.
مهمترین اقدامات از شروع تا بهرهبرداری
- تدوین طرح امکانسنجی و توجیه اقتصادی.
- دریافت مجوزهای قانونی و تأیید وزارت بهداشت.
- انتخاب پیمانکار و عقد قرارداد رسمی.
- طراحی معماری و سازهای مطابق استانداردهای جهانی.
- اجرای عملیات ساختمانی و نصب تأسیسات.
- مدیریت مالی و کنترل کیفیت.
- تجهیز کامل بخشها و نصب تجهیزات پزشکی.
- آموزش نیروی انسانی و راهاندازی آزمایشی.
- تحویل نهایی و آغاز بهرهبرداری رسمی.
شرکت انبوهسازی جهان پیکر صبا در پروژههای بیمارستانی
شرکت انبوهسازی جهان پیکر صبا با بهرهگیری از تیمهای متخصص در حوزه پیمانکاری ساختمان، تجربههای متعدد در انبوه سازی و پروژههای درمانی، توانسته است چرخه کامل پیمانکاری تا بهره برداری بیمارستان را با کیفیتی بالا و در زمانبندی دقیق به انجام برساند. این شرکت علاوه بر احداث بیمارستانهای جدید، در پروژههای بازسازی بیمارستان از طراحی تا اجرا نیز فعال است و خدمات جامعی از انتخاب زمین و طراحی تا تجهیز و تحویل کامل ارائه میدهد.
